İfadələr

   İlk dərslərimizdən bu yana biz bir çox yerdə ifadələr anlayışı ilə qarşılaşdıq. Artıq bu terminin tərifini verməyin vaxtı gəlib çatdı. İfadələr, proqramlaşdırma dilində elementar əməli təsvir edən sintaksis vahidlər ardıcıllığıdır.

   İfadələr rolunda qiymətlər, dəyişənlər və əməliyyatlar çıxış edə bilər:

>>> 37 
37
>>> x = 42
>>> x
42
>>> print(x)
42
>>> x + 13
55
>>>

   Yuxarıdakı misallarda 37 qiyməti (birinci sətirdə olan) və x dəyişəni ifadədir. Eyni zamanda x = 42 , print(x) və x + 13 əməliyyatları da ifadə sayılır.

   Python-un interaktiv rejimində yazılan ifadələr icra olunur və əgər varsa nəticələri ekrana çıxarılır:

>>> n = 114 
>>> m = 96
>>> a = "Oxu!"
>>> a
'Oxu!'
>>> print(a)
Oxu!
>>> type("Oxu!")
<class 'str'>
>>> 33 + 33 + 33
99
>>>

   Yuxarıdakı misallarda ilk üç sətirdəki ifadələr (mənimsətmə əməliyyatları) sadəcə icra olunur, amma ekrana heçnə çıxmır. Digər sətirlərdəki ifadələrin icrası isə həm də ekrana müvafiq nəticələri çıxarır.

   Burada bir məqama da diqqət yetirmək lazımdır. Belə ki, a dəyişəni bir ifadə olaraq icra olunanda nəticə ekrana tək dırnaq arasında çıxır. Amma biz a dəyişənini print() funksiyası ilə çapa verəndə ekrana çıxan nəticə dırnaqsız olur.

   Gəlin eyni ifadələri skriptdə yazaq və proqram faylını çalışdıraq:

n = 114 
m = 96
a = "Oxu!"
a
print(a)
type("Oxu!")
33 + 33 + 33

   Yuxarıdakı proqram icra olunduqda Python Shell pəncərəsində qarşınıza aşağıdakı mənzərə çıxacaq:

>>>
Oxu!
>>>

   Nə baş verdi? Burada bütün ifadələrin icra olunmasına baxmayaraq yalnız print(a) funksiyasının icrasının nəticəsində ekrana məlumat çıxdı.

   Yekunda ifadələr ilə bağlı bir məsələni də qeyd edək. Python-un interaktiv rejimində ən son ifadənin nəticəsi xüsusi bir dəyişəndə ( _ simvolunda) yadda saxlanılır. Aşağıdakı proqramda buna aid nümunələr verilmişdir:

>>> a = 1.2 
>>> a
1.2
>>> print(_)
1.2
>>> _ + 1
2.2
>>> a = _ 
>>> print(a)
2.2
>>> type(a)
<class 'float'>
print(_)
<class 'float'>
>>>

   Misallardan da gördüyünüz kimi, interpretator ən son ifadənin nəticəsini _ dəyişənində yadda saxlayır.