Bu gün ən prestijli və ən çox qazandıran ixtisaslardan biri, bəlkə də birincisi proqramlaşdırmadır. Bu faktdan xəbərdar olan bir çox insan həvəsə gəlib proqramçı olmaq istəyir. Əlbəttə ki, hər bir işə başlamaq üçün həvəs yaxşı motivatordur, lakin uğur qazanmaq və müvəffəq olmaq üçün kifayət deyil.
Bu günkü məqaləmizdə biz məsələyə daha konseptual yanaşacaq və proqramçı olmaq istəyənlərə dəyərli tövsiyələr verəcəyik.
Nə və niyə
Proqramçı olmaq arzusuna düşənlərin ilk işi bu iki suala cavab tapmaq olmalıdır. Nə və niyə? Proqramlaşdırma nədir və mən niyə proqramçı olmaq istəyirəm? Sözsüz ki, hər bir insan seçəcəyi ixtisasın mahiyyətini dərk etməlidir. Proqramlaşdırma nədir, onun özünəməxsusluğu nədən ibarətdir, hansı çətinlikləri vardır? Bu suallara cavab tapmaq üçün ilk öncə özünüz araşdırmalı və daha sonra peşəkar proqramçılarla görüşməlisiniz. Yalnız bundan sonra özünüzə mən niyə proqramçı olmaq istəyirəm sualını verə bilərsiniz. Bax bu zaman vicdanınız qarşısında tam səmimi olmalısınız. Əgər cavabınız çoxlu pul qazanmaqdırsa, siz ən yaxşısı tacir olmağı seçin. Çünki proqramlaşdırma bir həyat tərzidir, fərqli bir dünyadır. Ona aşiq olmadan bu yolun yolçusu olunmaz. Əgər cavabınız proqramlaşdırma mənim düşüncə və həyat tərzimə uyğundur, mən özümü onda görürəm olsa, bax bu başqa məsələ. Demək ki, Siz proqramçı olmaq üçün doğulmusunuz…
Doğru yol və sağlam cığır
Bəs proqramçı olmaq üçün nə etmək lazımdır? Uzaq və yaxın məqsəd nədir? Nədən və necə başlamalı? Hansı proqramlaşdırma dilini öyrənməli, hansı kitabları oxumalı, hansı kurslara getməli? Növbəti mərhələdə bu suallara cavab tapmalısınız.
Proqramçı olmağa qərar verəndən sonra sizə bir neçə yol görünəcək. Siz doğru yolu seçməlisiniz. Məqsədə çatmaq üçün çox yollar vardır, amma bu şəxsdən şəxsə dəyişir. Hansı yolun Sizin üçün doğru olduğuna isə yalnız özünüz qərar verə bilərsiniz. Bunun üçün hansı sahədə proqramlaşdıracağınızı özünüz üçün müəyyənləşdirin. Sahələr çox müxtəlifdir: tətbiqi, sistem, mobil, web, oyun və s. Seçəcəyiniz sahə sizin yolunuzu müəyyənləşdirəcək, bu da öz növbəsində uzaq məqsədinizin nə olduğunu aydınlaşdıracaq.
Doğru yolu təsbit etdikdən sonra sizi o yola götürən sağlam bir cığırı tapmaq lazımdır. Başqa sözlə desək yaxın məqsədləri müəyyən etməlisiniz. Yaxın məqsədlər isə proqramlaşdırma məntiqinə və alqoritm anlayışına sahib olmaqdır. Bunun üçün ən sadə proqramlaşdırma dilindən başlamaq məsləhətdir. Bu Python ola bilər.
Kitab seçimi
Kitab seçimi çox önəmlidir. Elə bir kitabı seçməlisiniz ki, Sizi yarıyolda qoymasın. Sizin ilk proqramlaşdırma kitabınızın dili çox sadə və özü də əyləncəli olmalıdır. Mütləq özü öyrənənlər və yeni başlayanlar üçün nəzərdə tutulan kitablardan istifadə edin.
Özüm öyrənim yoxsa kursa gedim
Asan olmasa da özünüzün öyrənməyiniz mümkündür. Bunun üçün Sizə iradə, nizam-intizam və səbr lazımdır. Əlbəttə kursa getməklə təkbaşına öyrəndiklərinizi daha qısa zamanda öyrənə bilərsiniz. Kursa getməyə imkanınız yoxdursa, yenə də üzülməyin. Çox yaxşı onlayn kurslar da mövcuddur, həm də pulsuz.
Təcrübə, təcrübə, təcrübə
Proqramlaşdırmanı yaxşı öyrənmək üçün bu işin nəzəriyyəsini, fundamental əsaslarını və konsepsiyasını çox yaxşı bilməlisiniz. Proqramlaşdırmanı yaxşı bacarmaq üçün isə bol-bol praktika lazımdır. Neçə ki, yaxşı piano çalmaq üçün çoxlu piano çalmaq lazımdır. Eləcə də yaxşı proqram yazmaq üçün çoxlu proqram yazmaq lazımdır. Uzun sözün qısası daima proqramlaşdırma məntiqinizi inkişaf etdirməli və alqoritm tərtib etmək bacarığınızı təkmilləşdirməlisiniz. Bunun üçün müxtəlif çətinlik dərəcəli məsələləri həll edin, fərqli və optimal həll yollarını axtarın, eksperimentlər etməkdən çəkinməyin. Əlavə olaraq müxtəlif proqramlaşdırma yarışlarında iştirak edin. Bütün bunlar həm sizin təcrübənizi, həm də özünüzə inamınızı artıracaq.
Əlavə resurslar
Bir tərəfdən proqramlaşdırın, digər tərəfdən də öyrənməyə davam edin. Forumlara üzv olun, bloqları izləyin, video-dərslərə baxın. Bir sözlə daim araşdırın və əlavə resurslardan hər zaman istifadə edin. Bu şəkildə biliklərinizi daha da zənginləşdirmiş olacaqsınız.
Bir mürşidiniz olsun
Həyatda tanıdığınız (real və ya virtual) ən azı bir peşəkar proqramçı olsun. Rahat sual verə bildiyiniz, məsləhətini aldığınız, sizə yol göstərən bir proqramçı. Amma siz onu hər sıradan suallarınızla bezdirməyin. Əvvəlcə özünüz araşdırın, sualınıza cavab tapa bilməsəniz bir də araşdırın. Araşdırmanız nəticəsiz qalsa, bir daha araşdırın. Yalnız 3-cü uğursuz cəhddən sonra mürşidinizdən soruşun.
Bildiklərinizi paylaşın
Biliklər paylaşdıqca artar. Bu qızıl qaydanı unutmayın. Siz də öz bildiklərinizi bu yolun yolçuları ilə bölüşün. İnanın bunun sizə də faydası olacaq. Bilikləriniz həm yenilənəcək, həm də canlı qalacaq.
Günün nəbzini tutun
Proqramlaşdırma ilə bağlı hər şeyi izləyin, dəyişiklik və yeniliklərdən xəbərdar olun. Unutmayın ki, proqramlaşdırma dilləri də gün keçdikcə inkişaf edir, daha da zənginləşir.
Layihələr
Nəzəri biliklər və müəyyən dərəcədə praktiki vərdişlər əldə etdikdən sonra layihələrə başlaya bilərsiniz. İlkin olaraq kiçik layihələrdən başlamağınız məsləhətdir. Unutmayın məsələ layihənin kiçikliyində böyüklüyündə deyil. Əsas odur ki, başladığınız işi yarımçıq qoymayasınız. Hətta ən kiçik layihəni belə inkişaf etdirərək kifayət qədər ciddi proqram məhsulu halına gətirmək mümkündür. Burada əsas prosesin özüdür. Layihə boyunca qarşılaşdığınız problemləri anlamaq, onların həll yollarını tapmaq, bu həllərdən optimal olanını seçmək, addım-addım layihənin qarşınızda şəkillənməsi, onun təkmilləşdirilməsi… Bütün bunlar sizə tərifolunmaz həyəcan verəcək, zövq yaşadacaq.
Startuplar
Artıq bir neçə müstəqil layihəniz olduqdan sonra startup komandalarına da qoşula bilərsiniz. Bu həm sizə təcrübə qazandıracaq, həm komanda ruhu aşılayacaq, həm də əgər bəxtiniz gətirsə pul qazandıracaq.
Təcrübə proqramları
Müəyyən səviyyəyə gəldikdən sonra hökmən şirkətlərin elan etdiyi pullu və ya pulsuz təcrübə proqramlarına qoşulun. Gələcək karyeranız adına bu çox uğurlu bir başlanğıc ola bilər. Bu zaman həm real təcrübə qazanar, həm də CV-nizə fəxrlə bir referans əlavə etmiş olarsınız. Hətta bəxtiniz gətirsə, təcrübə keçdiyiniz şirkət sizə real iş təklifi də edə bilər.
Beynəlxalq sertifikatlar
Əsas bilik və bacarıqlardır, sertifikat o qədər də vacib deyil. Bu fikir əsasən doğrudur. Amma bilik və bacarıqları əldə etdikdən sonra bir də beynəlxalq sertifikatlar əldə etmək sizin peşəkarlığınızın real göstəricisi ola bilər. Şirkətlərə iş müraciətlərində, eləcə də müqavilə şərtlərində bu sertifikatların təsiri çox böyükdür. Digər tərəfdən sertifikat imtahanlarına hazırlaşarkən biliklərinizi sistemləşdirmiş olacaqsınız.
İşə düzəlmə
Proqramlaşdırma peşəkar fəaliyətdir. Proqramçı olmaq arzusu ilə çıxdığınız bu yolun bir mənzili, məntiqi nəticəsi olmalıdır. Bu da təbii ki, işə düzəlməkdir. Uğurlu karyera qurmaq üçün bura qədər verdiyimiz məsləhətlərə hərfiyyən əməl etməlisiniz. Yalnız bu təqdirdə iş müsahibələrində özünəinamınız güclü olacaq. Öz imkanlarınızı layiqincə qiymətləndirin və iş təkliflərinə praqmatik yanaşın. Sizə uğurlar!
Python 